Davimus Sámi báikegotti olbmuid rievttit ja lobit

Dán siiddus muitaluvvo Davvi-Sámi guovllu dahjege Eanodaga, Anára ja Ohcejoga gielddain ássiid rivttiin ja lobiin sierra doaimmaide Meahciráđđehusa guovlluin. Mihttomearrin lea addit rávvagiid ja dahkat áššiid dikšuma njuovžilabbon.

Guolástanlobit báikkálaččaide

Eanodaga, Anára ja Ohcejoga gieldda olbmot sáhttet skáhppot ruovttugielddas guvlui nuvttá guolástanlobi, mii lea fámus dihtomearreáigodaga (2023-2025). Lohpi addá vuoigatvuođa stággo- ja bivddusguollebivdui stáhta čáhceguovlluin vuhtii válddekeahttá luosa ja dápmoha goargŋunguovlluid.

Luossa- ja dápmotčáziide ovddabealde máinnašuvvon gieldda olbmot sáhttet oastit iešgoasttádushatti áigodatlobi (johkalobi). Lohpi addá vuoigatvuođa stággobivdui dain stáhta čáhceguovlluin, maidda luossa dahje dápmot gorgŋot. Áigodatlobi haddi lea meroštallojuvvon eana- ja meahccedoalloministeriija máksoásahusas. Vuollel 18-jahkásaččaide áigodatlohpi lea nuvttá. Lobit eai leat čadnon dihtomeriide nuba lobi sáhttet oažžut buot báikegotti olbmot.

Nuvttá guolástanlobi ja mávssuvuollásaš áigodatlobi (johkalobi) sáhttá skáhppot Meahciráđđehusa Davvi-Sámi bálvalanbáikkiin (lohpi dássážii lea oažžumis Eräluvat.fi-neahttagávppis):

Johkalobiid dárkilut vuovdindieđuid, lohpeguovlluid kárttaid ja lohpeeavttuid gávnnat Eräluvat.fi-siidduin:

Nuortalašguovllus ássán nuortalaččain lea riekti bivdit guoli nuvttá nuortalašguovllu čáziin. Nuortalašguvlui gullet Čeavetjávri-Njávdán ja Njellim-Keväjärvi gilleguollut Anára gielddas.

Nuortalašguovllu guollečáziid ávkkástallamis ja dikšumis Meahciráđđehus bargá lávga ovttasbarggu Nuortalaččaid siidačoahkkimiin.

Sáibmabivdu

Eanodaga, Anára ja Ohcejoga sáibmabivddus oažžu lassedieđuid čuovvovaš Meahciráđđehusa bálvalanbáikkiin:

Meahccejohtalus stáhta eatnamiin

Muohttaga áigge meahccejohtaluslohpi iežas gieldda guovllus lea álo nuvttá. Eanodagas, Anáris ja Ohcejogas fásta ásán olbmuide lohpi mieđihuvvo guhkesáigge lohpin (dihtomearreáigodat 2023-2025) ja lobi oažžu maiddái merkejuvvon luottaid olggobeallái.

Luonddusuodjalanguovlluide eai mieđit meahccejohtaluslobiid lustaáigge áigge skohtervuodjimii olláge váldonjuolggadusa mielde.

Geasi áigge meahccejohtalus lea váldonjuolggadusa mielde gildojuvvon hearkkes luonddu gollama dihtii. Dat lea lobálaš dušše earenoamáš vuđolaš siva dihtii ja lobit mieđihuvvojit luondduávkkástallandoaimmaide sierra sohppojuvvon meahccejohtalusluottaide gielddaid guovdu lean ráddjehusaid mielde.

Jus ozat meahccejohtaluslobi sierra ákkaid vuođul, lassedieđuid oaččut lagamus Meahciráđđehusa áššehasbálvalanbáikkis:

Árbevirolaš luondduávkkástallama lohpi

Lobi sáhttá mieđihit dakkár olgobáikegoddái fárren olbmui, guhte lea riegádan ja bajásšaddan Eanodaga, Anára ja Ohcejoga gielddas, dahje lea riegádan eará sajis, muhto bajásšaddan Eanodaga, Anára dahje Ohcejoga gielddas, ja gean čanastat soga árbevirolaš luondduávkkástallama guovlluide lea seilon.

Lassedieđut guovllu luondduguovddážiin:

Safárifitnodatdoalliid lobit

Meahciráđđehusa ovttasbargofitnodoallin doaibman safárifitnodatdoallit ožžot dieđuid sin guoskevaš meahccejohtaluslohpegeavadagain ja hattiin go váldet oktavuođa lagamus Meahciráđđehus áššehasbálvalanbáikái:

Meahccebivdu

Meahcástanlága 8. paragráfa mielde davvisuopmelaš meahcásteaddjit ožžot meahcástit nuvttá iežaset ruovttugielddas stáhta eaiggáduššan guovlluin.

Olbmo duođalaš ássanbáiki meroštallá ruovttugieldda. Meahcásteaddji ruovttugielda ii rievdda, vaikke son almmuhivččii čujuhusa su nuppi vissui, jus son goittotge duohtavuođas ássá eará sajis.

Meahciráđđehus árvvoštallá álo vuos, man viiddis báikkálaččaid meahccebivdu lea, ovdalgo dat mearrida meahcástanlobiid vuovdimis olgobáikegottálaččaide.

Rievssahiid gárdun lea vejolaš Ohcejoga, Anára ja Eanodaga gielddaid guovllus ássán olbmuide. Lága mielde maiddái dát bivdu gáibida meahcástankoartta.

Lassedieđut meahccebivddus:

Luonddubuvttalohpi Davvi-sámi vuovdedoalloguovllus

Meahciráđđehusa vuovdedoalloguovlluin Eanodaga ja Anára guovlluin vuvdet dihto buktagiid, dego muora, báhkiid dahje geđggiid, Davvi-Sámi luonddubuvttalobiin. Dát lohpi lea dahkkon eandalii báikkálaš ássiid ja luopmobartta guovllus oamastan olbmuid dárbbuide. Lobiin sáhttá skáhppot buktagiid dušše iežas atnui.

Luondduguovllulohpi Eanodaga, Anára ja Ohcejoga gielddain

Meahciráđđehusa luonddudoalloguovlluin Eanodaga, Anára ja Ohcejoga gielddain vuvdet dihto buktagiid, dego muoraid ja geđggiid, luondduguovllulobiin. Luondduguovllulohpi lea dahkkon eandalii báikkálaš ássiid ja luopmobartta Eanodaga, Anára ja Ohcejoga gieldda guovllus oamastan ássiid várás. Lobiin sáhttá skáhppot buktagiid dušše iežas atnui.