Doaimma plánen

Vuvddiid geavaheapmi gáibida dárkilis ja ollislaš dieđu luondduriggodagain ja daid suvdilis geavahandásis. Doaibmanbirrasa galgá dovdat bures ja galgá máhttit ávaštallat maiddái dan nuppástusaid. Earenoamážit galgá vuhtiiváldit muoračoaggima ja ođasmahttinbargguid váikkuhusaid nu lundui, dálkkádahkii go guovllu earáid geavaheddjiid eallimiidda.

Ilmakuva monessa ikävaiheessa olevasta monikäyttömetsästä.

Meahciráđđehusa doaibmama plánema geađgejuolgi leat luondduriggodatplánat, mat dahkkojuvvojit guovlluguovdasaččat viđa jagi áigebajiide. Luondduriggodatplánat leat strategiijalaš doaibmanprográmmat, main leat meroštallon čuohppanplána lassin olu earát ulbmilat gažaldatvuloš plánaáigodahkii.

Mihtilmas oassi vuovdedoalu plánemii lea guovlluekologalaš geahčadeapmi, mas kártejit vuovddi luonddu-, kultur-, duovdda- ja fuođđoárvvuid, kulturčuozáhagaid ja eará ealáhusaid dárbbuid, maid galgá vuhtiiváldit čuohppamiid plánemis.

Stáhta eatnamiid ekologalaš fierpmádat čoahkkana luonddusuodjalanguovlluin ja lotnolasgeavahanvuvddiid árvvolaš luonddu- ja earenoamáščuozáhagain, maid gaskii leat meroštallojuvvon ekologalaš oktavuođat, maid ulbmilin lea bajásdoallat ealániid leavvanvejolašvuođaid. Vuovdedoallu lea dáin guovlluin ráddjejuvvon dahje guovllut leat ollásit vuovdedoallogeavaheami olggobealde.

Guovlluguovdasaš vuovdejoavkkut vástidit muoračoaggima ja vuovdedikšuma plánemis, báikkálaš čanusjoavkoovttasbarggus ja koordinerejit eanageavahanáššiid. Luondduriggodatplánema vuođul vuovdejoavkkuin leat plánenmihttomearit čuohppanmeriide ja vuovdedikšunbargguide. Vuovdejoavkkut meroštallet maiddái boahttevuođa geaidnodivvundárbbuid.

Vuovdedoalu doaibmabijuid plánen lea báikkálaš plánejeddjiid bargu. Sin barggu stivrejit stáhtaoamasteaddji ulbmiliid lassin luondduriggodatplánat, guovlluekologalaš geahčadeapmi, vuovdesertifiserema gáibádusat, soahpamušat mat leat dahkkojuvvon ovttas čanusjoavkkuiguin ja birrasii laktásan rávvagat.

Ovttasbargu lea dehálaš

Meahciráđđehusa doaibmaprinsihppan lea rabas ovttasbargu ja vuorrováikkuhus stáhta eatnamiid geavaheamis beroštuvvan oassebeliiguin. Vuorrováikkuhusa doaibmavugiin geahpedit ruossalasvuođaid sihke olahit ákkastallon ja viidásit dohkkehuvvon čovdosiid.

Min mearkkašahtti čanusjoavkkut leat áššehasaid ja agoartaváldiid lassin earret eará dutkanlágádusat, bealuštanfámut, boazodoallit, turismafitnodatdoallit, Sámediggi, álbmotorganisašuvnnat, vuovde- ja luondduriggodatsuorggi oahppolágádusat ja eará virgeoapmahaččat.

Lotnolasgeavahanvuvddiid doaibmama plánemis vuhtiiváldojuvvojit viidásit čanusjoavkkuid sávaldagat. Daid guldaluvvo luondduriggodatplánaid dahkama oktavuođas, earálágan čanusjoavkodilálašvuođain ja máhcahatvuogádagaid bokte. Plánejuvvon doaibmabijut ovdanbuktojuvvojit ovddalgihtii báikkálaš ássiide, bartaoamasteddjiide, dahje earáide guovllu geavaheddjiide, jos gehččojuvvo ahte čuozáhat lea sidjiide earenoamáš beroštahtti.

Paikkatieto on suunnittelun perusedellytys

Nainen tarkastelee paikkatietolaitetta moottorikelkan selässä.
Govva: Milla Keskipoikela

Meahciráđđehusa meahcceresursadieđut lea čoggojuvvon earet eará eanadatinvesteremiin, áibmogovvadulkomiin, báikkálaččaid almmuhusain ja laserinventerenmeannudemiin. Stáhta mehciin váldooassi lea juo laserinventerejuvvon. Laserii vuođđuduvvan inventeremis eanagierragis ja muoradagas dahkkojuvvojit digitála mállet. Muoradaga sturrodagas ja mearis gárvvistuvvojit statistihkalaš vugiin dovddaldagat, mat dolvojuvvojit báikediehtovuogádahkii. Dárkilis eanadatmálle geavahuvvo ovdamearkka dihtii geaidnoráhkadusaid ja ordnen ja bargguid plánemii.

Muoradaga guoskevaš dieđuid mii beaivádit jahkásaččat Luondduriggodatguovddáža ráhkadan šaddanmálliiguin, goas geavahusas lea nu áigeguovdilis diehtu muorraresurssain go vejolaš.

Meahciráđđehusa báikediehtovuogádat sisttisdoallá ollislaš dieđuid stáhta eatnamiid dáláš eanangeavaheamis, šaddanbáikkiin, muoradagas, áhpasmuhttinráhkadusain ja -máđijain, geainnuin ja earálágan earenoamášárvvuin, mat leat ovdamearkka dihtii áitatvuloš šlájaid gávdnon, luonddu- ja kulturárbečuozáhagat sihke duovdda- ja fuođđočuozáhagat. Áigeguovdilis báikediehtovuogádaga geavaheapmi doaimma plánema eará muttuin sihkkarastá, ahte earenoamášárvvut vuhtiiváldojuvvojit vuvddiid geavaheamis.

Vuovdedikšuma ja muorarádjama plánen

Muorarádjama plánen vuođđuduvvá Meahciráđđehusa vuovdedoalu birasrávagirjái ja vuovdedikšunrávvagiidda, vuovdesertifiserema gáibádusaide, luondduriggodatplánaid meroštallan suvdilis rádjanmearrái, áššehasaid dárbbuide ja Meahciráđđehusa báikediehtovuogádaga dieđuide.

Oahpásmuva min vuovdedikšumii

Vuovdedikšun-ráva (pdf, suomagillii)

Meahciráđđehus Vuovdedoallu oy birasrávagirji (E-almmustahttin, suomagillii)

Vuovdedikšun min neahttasiiddus

Čuohppanmihttomearit juhkkojuvvojit guovlluin vuovdejoavkkuide ja viidáseappot ovttaskas plánejeddjiide. Plánejeaddji čuoziha ja mearrida čuohppanritmma máŋgga bargočuozáhaga dahje čuohppanguovllu ollislašvuohtan, atnimin ávkin báikediehtovuogádagas lean vuovderesursadieđu ja eará informašuvnna. Ná soames guovlluin sáhttet leat oanehis áigegaskkas viidásit čuohppamat ja vuovdedikšunbarggut, muhto dan maŋŋá guovlu lea guoskkakeahttá guhkes áiggi.

Go vuovdedikšunbargguid dahje muoračoaggima plánen juoga guovllus álggahuvvo, plánejeaddji oažžu dárbbašlaš dieđuid diehtovuogádagas ja digitála áibmogovain. Dušše beare diehtovuogádaga vehkiin vuvddiid geavaheami plánen ii lihkostuva, muhto leat olu áššit, mat gáibidit galledeami meahcis. Meahcis sihkkarastojuvvojit vejolaš eahpesihkkaris dieđut. Plánejeaddji dárkkista maiddái earet eará báikediehtovuogádaga luonddučuozáhagaid ja merke daid dárbbu mielde meahccái, pláne meahccetráktorgeainnuid báikkiid ja muorradávvira rádjanbáikkiid. Lassin son pláne čuohppamiid čuvvon vuovdedikšundoaibmabijuid dego vuovdegilvimiid.

Meahccegalledeami maŋŋá plánejeaddji loahppagieđahallá muoračoaggin- dahje čuohppanguovloplána doaimmahagas. Gárvvis plána sisttisdoallá lahkonan- ja bargočuozáhatkártta, čuohppanvugiid, čuohppama áigemuttu, árvvoštallojuvvon ráddjojuvvon muora meari muorradávviršlájaid mielde, guovlluekologalaš čuozáhagaid, maŋŋebargguid, geaidnoluottaid, dieđuid oassálastimis ja vuovdegeavahanalmmuhusa.

Gárvvis čuohppanguovloplána lea dan maŋŋá čoagginhoavdda geavahusas muoračoaggima várás ja ođasmahttinčuohppama  maŋŋá vuovdedikšunhoavdda geavahusas vuovddi ođasmahttima várás.

Lassediehtu videos


Video áiccalmahttá vuovdedikšuma plánema ja vuovdegieđahallama máŋggaid vugiid.