Almmuhankanála

Guođe almmuhusa

Meahciráđđehusa almmuhankanála (report.whistleb.com)
Almmuhankanálas sáhttá almmuhit Meahciráđđehusa doibmii laktásan boasttugeavahuseahpádusas.

Eará máhcahagat
Fuomášathan, ahte dábálaš áššehasmáhcahagat eai gula almmuhankanálii, muhto daid sáhttá addit dábálaččat máhcahatskoviin

Vai sihkkarastit ahte doaibmat min doaibmanvuohkerávvaga mielde, mii fállat almmuhankanála buohkaid geavahussii boasttugeavahusain almmuheami várás. Midjiide lea earenoamáš dehálaš, ahte oažžut vejolašvuođa darvánit feaillaide ja ovddidit doaibmamet.

Almmuhankanála addá vejolašvuođa almmuhit Meahciráđđehusa doibmii laktásan boasttugeavahuseahpádusas – buot áššiin, mat eai čuovo Meahciráđđehusa doaibmavuohkerávvagii čohkkejuvvon ovddasvástáduslaš ja etihkalaš doaibmanvuogi.

Sáhtát dahkat almmuhusa iežas namainat dahje anonyman. Almmuhankanála dikšu olggobealát guoibmi, WhistleB, Whistleblowing Centre, vai sihkkarastit anonymitehta. Almmuhanmeannudeapmi lea čihkkojuvvon ja suddjejuvvon suollemassániin. Buot almmuhusat gieđahallojuvvojit luohttámušain Meahciráđđehusa standardiserejuvvon gieđahallanmeannudeami mielde.

Fuomášathan, ahte dábálaš áššehasmáhcahaga sáhtát addit dáidda oaivvilduvvon máhcahatkanálaid bokte:

Almmuhanrávvagat

1. Láidehus

Meahciráđđehussii lea earenoamáš dehálaš, ahte juohkehaš almmuha ajáhalakeahttá doaibmanvuohkerávvaga vuostásaš doaibmamis man fuobmá dahje eahpida. Mii bivdit du almmuhit dáhpáhusain, mat leat min ovddasvástáduslaš ja etihkalaš doaibmama vuostá.

Mii gáhttet rabasvuođa atmosfeara ja alla etihka min doaibmamis. Mii leat čatnasan bajásdoallat organisašuvdnakultuvrra, mas juohkehaš sáhttá muitalit doaibmanvuohkerávvaga vuostásaš doaibmama guoskevaš eahpádusain dan riskka haga, ahte gárta maŋŋeleappos oaffarin, vealahusa čuozáhahkan dahje ávkkehis sajádahkii. Geasage, gii buorre oskkus muitala eahpádusaidis ja oassálastá maŋŋeleappos vejolaš doaibmanvuohkerávvagiid rihkkumušaid čielggadeapmái, eai boađe dás negatiivvalaš čuovvumušat.

Almmuhanrávvagiid ulbmilin lea roahkasmahttit raporteret vejolaš doaibmanvuohkerávvaga vuostásaš doaibmamis ja sihkkarastit, ahte dutkamušproseassa dikšojuvvo áššáigullevaččat.

2. Goas almmuhusa galgá dahkat?

Jos fuomášat dahje eahpidat doaibmanvuohkerávvaga vuostásaš doaimma, almmut áššis ajáhalakeahttá. Almmuhusa galgá dahkat vuoiggalaččat ja rehálaš mielain.

Fuomášathan, ahte dábálaš áššehasmáhcahaga sáhtát addit dáidda oaivvilduvvon máhcahatkanálaid bokte:

3. Mo almmuhusa galgá dahkat?

Almmut Meahciráđđehusa almmuhankanálii čujuhusas: https://report.whistleb.com/metsahallitus

Almmuhankanála hálddaša WhistleB, mii lea bealeheapme ja nu dorvvasta almmuhusaid anonyma gieđahallama. Meahciráđđehus dahje WhistleB eai sáhte identifiseret almmuhusa gáldu, baicce jos muitalat du oktavuođadieđuid. WhistleB ii vurke almmuhusaide laktásan metadata iige sáhte identifiseret raporterejeaddji IP-čujuhusa. Almmuhanbálvalusa vehkiin anonyma almmuheaddji ja ášši gieđahallit sáhttet sagastallat.

4. Almmuhusaid gieđahallanproseassa

Gieđahallit

Buot almmuhusat gieđahallojuvvojit luhtolaččat Meahciráđđehusa standardiserejuvvon gieđahallanmeannudeami mielde dán bargui čujuhuvvon olbmuid doaimmas (Meahciráđđehusa Riskkaidhálddašeapmi. Láhkaáššit ja Bargoveahka -doaimmaid ovddasteaddjit). Čielggadusas sáhttá dárbbu mielde geavahit maiddái earáid áššedovdiid vai sihkkarastit áššáigullevaš gieđahallama.

Dušše gieđahalliin lea beassan almmuhusaide min almmuhankanálaid bokte. Juohkehaš gieđahalli čatnasa čiegusindoallangeatnegasvuhtii, mainna dáhkiduvvo gieđahallama luhtolašvuođa. Almmuhusa gieđahallit sáhttet bivdit dieđuid ja áššedovdámuša earáid olbmuin. Dát dáhpáhuvvá maiddái luhtolaččat. Lassin gieđahallit raporterejit ožžojuvvon almmuhusain čohkkejuvvon hámis Meahciráđđehusa alimus jođiheapmái.

Almmuhusa vuostáiváldin

Buot almmuhusat váldojuvvojit duođalaččat. Go gieđahallit ožžot almmuhusa sii mearridit dan dohkkeheamis dahje hilgumis. Jos almmuhus dohkkehuvvo, álggahuvvojit áššáigullevaš doaibmabijut dutkamuša várás.

Gieđahallit sáhttet hilgut almmuhusa, jos lea čielggas, ahte:

  • spiehkkaseapmi ii gula áššiide mat almmuhuvvojit dáid rávvagiid mielde
  • almmuhus ii leat dahkkojuvvon rehálaš mielain dahje dat lea dahkkojuvvon dušše beare ulbmilin vahágahttit
  • oažžumis ii leat doarvái diehtu, vai lassedutkamuš livččii vejolaš
  • almmuhusas ovdanbuktojuvvon ášši lea juo čovdojuvvon.

Jos almmuhus sisttisdoallá áššiid, mat eai gula doaibmanvuohkerávvaga heivehansuorgái, gieđahallit galget álgit áššáigullevaš doaimmaide vai váttisvuohta čovdojuvvo. Vejolaš bahkkedeaddji, persovnnalaš dieđuid, mat gusket earet eará dearvvašvuođa dahje politihkalaš, seksuálalaš dahje oskkoldatlaš ipmárdusaid, eai dutkojuvvo.

Almmuhusa dutkan

Buot dutkamii dohkkehuvvon, eahpiduvvon boasttugeavahusaid dahje spiehkastagaid guoskevaš almmuhusain dahkkojuvvo vuđolaš -čielggadus dáid rávvagiid mielde. Gieđahallit meroštallet áššáigullevaš dutkandábi.

  • buot almmuhusat gieđahallojuvvojit luhtolaččat.
  • almmuhusa dutkamii ii oassálaste olmmoš, gean eahpádus guoská dahje geas leat čatnosat dasa.
  • gieđahallit jerret dárbbu mielde joatkkagažaldagaid anonyma almmuhankanála bokte.
  • oktage gieđahalliin dahje eará dutkamušprosessii oassálastán olbmuin ii vikka identifiseret raporterejeaddji mainnage dábiiguin, juos ii son ieš hálit guođđit oktavuođadieđuidis.

Namain dahkkojuvvon almmuhus

Almmuheaddji namma ii boađe earáid go ášši gieđahalliid dihtosii. Vuogálašvuođa olis dás oaivvilduvvon almmuheaddjái dieđihuvvo dutkamuša čuoččuhusaid guoskevaš bohtosiin seammás, goittotge vuhtiiváldimin daid olbmuid rihkkumeahttunvuođa, geaid vuostá čuoččuhusat leat čujuhuvvon ja earáid luhtolašvuhtii laktásan áššiid.

Go rihkkosiin áššáskuhttojuvvo, almmuheaddjái almmuhuvvo, ahte su identitehta sáhttá gártat almmustahttit virgeoapmahaččaid čađahan ovdadutkama ja riektegeavvamiid oktavuođas.

Geasage, gii buorre jáhkus muitala eahpádusainis ja oassálastá vejolaš doaibmanvuohkerávvagiid rihkkumušaid dutkama čielggadeapmái, eai boađe negatiivvalaš čuovvumušat. Almmuhankanála boasttugeavaheapmi dahje boasttu dieđu iešdáhtolaš almmuheapmi lea baicce duođalaš rihkkumuš, mii sáhttá jođihit joatkkadoaibmabijuide.
Almmuhusas spesifiserejuvvo olbmo suodji ja dieđut mat sutnje almmuhuvvojit.

Daid olbmuid vuoigatvuođaide, geaid almmuhusat gusket, heivehuvvo áššáigullevaš diehtosuoji guoskevaš láhkaásaheami. Áššáiosolaččain lea vuoigatvuohta oahpásmuvvat dieđuide mat gusket sin ja gáibidit dárkkistemiid, jos dieđuin leat feaillat, dat leat váilevaččat dahje boarásmuvvan.

Dáidda vuoigatvuođaide heivehuvvo buot vealtemeahttun dorvvastandoaibmabijuid, maid dárbbašuvvo duođaštusaid duššadeami sihke earáid almmuhusa gieđahallamii ja dutkamii čuohcci vahágahttimiid eastadeapmin.

Dieđuid jávkadeapmi

Buot almmuhusain leahkki persovnnalaš dieđut jávkaduvvojit, go daid ii šat dárbbašuvvo dutkamuš- ja ollašuhttinulbmiliidda ja dábálaččat ovtta mánotbaji (30 beaivvi) geažes dutkamuša gearggaheamis. Dutkamuša áššegirjjit anonymiserejuvvo, namma- ja čujuhusdieđut jávkaduvvojit seammá láhkaid go buot earát dieđut, maid vehkiin olbmo sáhtášii identifiseret juogo njuolgadit dahje eahpenjuolgadit earáid dieđuid bokte.